Wspólna przeszłość, wspólna przyszłość

„Po raz pierwszy znalazłam się w żabikowskim obozie w sierpniu 1943 roku. Przedtem trzymano mnie kilka dni w Forcie VII. Otrzymałam wówczas karę stosunkowo łagodna – trzy tygodnie obozu za samowolne opuszczenie stanowiska pracy.”

Fragment wspomnień Józefy Kaczmarek.

Historia Fortu VII i obozu w Żabikowie splatają się ze sobą. Oba miejsca pełniły funkcję Więzienia Policji Bezpieczeństwa w Poznaniu. Pierwszy swoje funkcjonowanie rozpoczął obóz na Forcie.

Gdy w 1943 roku obiekt forteczny przekazano na potrzeby Wehrmachtu, obóz przeniesiono do Żabikowa. Przez pewien czas oba działały równolegle, a ostatni komendant na Forcie VII był pierwszym komendantem w Żabikowie.

Teraz losy tych dwóch miejsc znów łączą się ze sobą. Od 1 stycznia 2025 roku, na podstawie Uchwały nr VI/134/24 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 28 października 2024 r.  w „Sprawie podziału Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości” Fort VII – Muzeum Martyrologii Wielkopolan stało się oddziałem Muzeum Martyrologicznego w Żabikowie. W uzasadnieniu Uchwały Samorządu Województwa Wielkopolskiego czytamy, że  „działanie to podyktowane jest potrzebą skupienia wątków martyrologicznych w ramach jednej instytucji kultury, która posiada już oddział pn. Muzeum byłego niemieckiego Obozu Zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem. Dołączenie do tej struktury  poznańskiego Muzeum Martyrologii Wielkopolan niewątpliwie uzupełni zakres działania tej instytucji, tym samym przyczyni się do zwiększenia jej potencjału, a przede wszystkim pozwoli na większą efektywności opieki  nad wielkopolskimi miejscami pamięci oraz upamiętniania zdarzeń związanych z byłymi niemieckimi obozami zagłady”.