Przejdź do treści

DOTACJE

Uprzejmie informujemy, że w związku z trwającą rozbudową Muzeum wystawa dotycząca obozów pracy przymusowej od dnia 9 czerwca 2025 r. będzie niedostępna do odwołania. Dostępna będzie wystawa poświęcona obozowi karno-śledczemu w Żabikowie oraz teren poobozowy. Godziny otwarcia Muzeum pozostają bez zmian.

Konserwacja Muzealiów w 2020 r.

Ręcznie napisana notatka po polsku na starym, pożółkłym papierze, z tekstem napisanym czarnym atramentem. Zagięcia i wytarte krawędzie muzealium przywołują jego historię, zachowaną od 2020 r., na jednolitym szarym tle.

W 2020 r. Muzeum Martyrologiczne w Żabikowie, przekazało do Pracowni Restauracji Książki Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu 38 obiektów znajdujących się w zbiorach Muzeum oraz 1 obiekt ze zbiorów Oddziału w Chełmnie nad Nerem, celem wykonania ich całkowitej konserwacji.

Odszedł Jean Majerus, więzień obozu karno-śledczego, obywatel Luksemburga   

Czarno-biały portret Jeana Majerusa, więźnia obozu, z krótkimi włosami i okularami, ubrany w jasną koszulę z kołnierzykiem i marynarkę, patrzącego lekko w bok na ciemnym tle.

Z głębokim żalem zawiadamiamy, że w dniu 21 stycznia 2021 r. zmarł Jean Majerus były więzień obozu karno-śledczego w Żabikowie, następnie KL Sachsenhausen i KL Mauthausen, Ebensee. Przez wiele lat Jean Majerus wspierał działania mające na celu  pielęgnowanie kontaktów polsko-luksemburskich, szczególnie na płaszczyźnie współpracy pomiędzy instytucjami kultury: Operą Poznańską i Théâtre Municipal de Luxembourg. Jean Majerus ur. się 10 października 1926 r. w Düdelingen w Wielkim Księstwie Luksemburg. Od września 1939 r. rozpoczął naukę w liceum męskim w Asch. W tym okresie był zaangażowany w katolicki ruch skautowski. Po wejściu Niemców do Luksemburga (w dniu 10 maja 1940 r.) został ewakuowany do Francji (Roanne, w departamencie Loary). Po zawieszeniu broni powrócił do Luksemburga. Zwierzchnictwo nad Księstwem objął tymczasem Gustaw Simon, gauleiter Kraju Mozeli. Od tego momentu rozpoczął się okres wzmożonych procesów germanizacji i nazifikacji. Zarządzeniem gaulaitera na okupowanym terenie w dniu 30 sierpnia 1942 r. wprowadzona została służba wojskowa. W konsekwencji czego, Jean Majerus trafił do niemieckiej Służby Pracy Rzeszy (RAD), został skierowany do oddziału, który stacjonował w Gębicach w powiecie mogileńskim. W czasie wykonywania robót w Mieczysławowie (pow.  włocławski) został aresztowany za podżeganie do buntu, a wraz z nim trzech jego kolegów: Jeannot Peffer, Nicky Grashoff i Roger Mergen.  Po kilku dniach od zatrzymania przewiezieni zostali oni do Poznania, gdzie poddano ich przesłuchaniom w Okręgowym Sztabie Pracy w Poznaniu przy RAD (mieszczącym się przy dzisiejszej ul. Kantaka 4 w Poznaniu). W dniu 4 listopada 1944 r. przekazani zostali w ręce gestapo, a następnie osadzono ich w celi K1 obozu karno-śledczego w Żabikowie. Jean Majerus przebywał w obozie do stycznia 1945 r. tj. do momentu likwidacji więzienia policji bezpieczeństwa. Był ewakuowany w marszu pieszym z Żabikowa do Sachsenhausen  skąd został odtransportowany do KL Mauthausen – podobóz Ebensee. Odzyskał wolność w dniu wyzwolenia obozu przez armię amerykańską 6 maja 1945 r. Po wojnie powrócił do Luksemburga. Udzielał się aktywnie w Luksemburskiej Wspólnocie Obozowej Mauthausen. Był członkiem Rady Narodowej Ruchu Oporu i członkiem zarządu Narodowej Fundacji Ruchu Oporu FONARES oraz stworzonego przez Ministerstwo Kultury ‒ Muzeum Ruchu Oporu. W 1969 r. został odznaczony przez Wielkiego Księcia Luksemburga Medalem Ruchu Oporu. W 1988 r. otrzymał Krzyż Oświęcimski, a Prezydent Austrii odznaczył go Wielkim Medalem za Zasługi. W 1947 r. w Luksemburgu ukazały się wspomnienia Jeana Majerusa opisujące likwidację i ewakuację obozu karno-śledczego w Żabikowie. Autor, jako naoczny świadek i uczestnik wydarzeń w sposób subiektywny opisał gehennę ostatnich dni funkcjonowania obozu oraz ewakuacji pieszej więźniów z Żabikowa do KL Sachsenhausen. W 2003 r. Muzeum Martyrologiczne w Żabikowie po raz pierwszy w języku polskim wydało fragmenty relacji Jeana Majerusa w publikacji „Ewakuacja obozu w Żabikowie w 1945 roku”. Jean Majerus pozostanie w naszej pamięci jako niestrudzony opiekun pamięci Kolegów luksemburczyków, więźniów obozu w Żabikowie. Wspierał przy tym działalność merytoryczną Muzeum. To dzięki Jego życzliwości i energii Muzeum nasze wzbogaciło się o wiele interesujących materiałów archiwalnych dotyczących okupacyjnych losów Luksemburga, jego mieszkańców i Jego samego za co pozostaniemy mu zawsze wdzięczni.

Oferta on-line dla szkół

Laptop na białym biurku wyświetla logo Żabikowo Muzeum Martyrologiczne 1941-1945, podkreślając ofertę online dla szkół. Obok niego stoi biały pojemnik na ołówki z ołówkami i oprawione zdjęcie.

Szukając nowych form współpracy z Państwem oraz uczniami w czasie, gdy nasze Muzeum pozostaje zamknięte przygotowaliśmy dla Państwa ofertę edukacyjną zajęć on-line.

Z Archiwum Historii Mówionej – relacje Świadków Czasu

Czarno-biały, zabytkowy portret poważnego mężczyzny w okrągłych okularach, garniturze i krawacie. Ta archiwalna fotografia z wyblakłymi odcieniami sepii i falistymi krawędziami uchwyciła jednego ze świadków czasu z historia mówiona.

Odcinek 1: Krystyna Waligóra

 Muzeum w Żabikowie upamiętniając osadzonych w obozie karno-śledczym w Żabikowie, realizuje projekt Archiwum Historii Mówionej, który jest zbiorem nagranych przez pracowników Muzeum relacji z byłymi więźniami obozu karno-śledczego w Żabikowie, Fortu VII, KL Auschwitz oraz innych miejsc kaźni.

Wirtualny spacer

Słabo oświetlone, zabytkowe pomieszczenie z drewnianą podłogą i ławkami, na ścianach którego umieszczono tablice informacyjne i dokumenty, a całość oświetlono naturalnym światłem wpadającym przez okno. Idealne miejsce na wirtualny separator z okrągłymi wskaźnikami wyróżniającymi najważniejsze eksponaty.

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom zwiedzających w czasie panującej pandemii, Muzeum Martyrologiczne w Żabikowie zaprasza do zapoznania się ze stałą ekspozycją w formie wirtualnego spaceru 3D. Spacer jest dostępny również w angielskiej wersji językowej.

76. rocznica likwidacji i ewakuacji obozu karno-śledczego w Żabikowie

Dwie osoby stoją przed pokrytym śniegiem pomnikiem, trzymając wieńce z kwiatów, oddając hołd rocznicy obozu karno-śledczego. Kolejny wieniec i świeca spoczywają na ziemi, gdy oddają hołd w zimny zimowy dzień.

19 stycznia na terenie obozu w Żabikowie upamiętniono więźniów pomordowanych przez Niemców w styczniu 1945 r. podczas likwidacji i ewakuacji obozu. Na początku 1945 r. w związku ze zbliżaniem się Armii Czerwonej, Niemcy zarządzili  likwidacje obozu i ewakuację pozostałych przy życiu więźniów do KL Sachsenhausen. Wieczorem 19 stycznia SS-mani rozstrzelali i spalili  w tzw. baraku zwolnień i przyjęć (Abgangszelle) więźniów politycznych, którzy mieli zasądzone wyroki śmierci a także wszystkich chorych i niezdolnych do marszu. Przed północą wyprowadzono osadzonych z obozu i podpalono wszystkie baraki a także zniszczono dokumentację obozową. Więźniów politycznych wywieziono w wagonach bydlęcych do KL Sachsenhausen. Gdy 22 stycznia 1945 r. transport dotarł do miejsca przeznaczenia w wagonach znaleziono ciała 37 zmarłych. Pozostałych osadzonych w obozie żabikowskim prowadzono w kierunku KL Sachsenhausen w tzw. „marszu śmierci”, podczas którego wielu z nich zmarło z powodu wycieńczenia i mrozu, niektórym udało się uciec, eskortujący ich SS-mani po drodze zabijali tych, których uznali za niezdolnych do dalszej drogi, np. w Łomnicy koło Zbąszynia zamordowano 17 więźniów. Hołd pomordowanym w styczniu 1945 r. więźniom obozu żabikowskiego oddali przedstawiciele władz Lubonia: Burmistrz Miasta Lubonia Małgorzata Machalska, Zastępca Burmistrza Miasta Luboń Dorota Franek, Wiceprzewodniczący Rady Miasta Luboń Piotr Izydorski. W skromnej uroczystości, spowodowanej sytuacją pandemiczną, wzięli udział także pracownicy Muzeum Martyrologicznego w Żabikowie. Ofiary tragicznych wydarzeń związanych z likwidacja i ewakuacją obozu w Żabikowie upamiętniono minutą ciszy,  złożeniem kwiatów i zapaleniem zniczy pod Ścianą Śmierci. Następnie dyrektor Muzeum dr Anna Ziółkowska przedstawiła w krótkim wystąpieniu tragiczne losy ewakuowanych więźniów. W ramach obchodów wydarzeń rocznicowych, na cmentarzu parafialnym w Luboniu, zapalono znicze na mogile zbiorowej w której spoczywa 33 Polaków, więźniów obozu w Działdowie na Mazurach, zamordowanych przez Niemców 22 stycznia 1945 r. a także żołnierze Armii Krajowej z Inspektoratów Rejonowych Leszno i Środa Wlkp., rozstrzelani w styczniu 1945 r. przed likwidacją obozu. Muzeum Martyrologiczne w Żabikowie od początku swojego istnienia prowadzi aktywną działalność zmierzającą do upowszechnienia wiedzy na temat tragicznych wydarzeń związanych z likwidacją i ewakuacja obozu w Żabikowie zarówno wśród mieszkańców Lubonia i Poznania jak i młodzieży szkolnej z wielkopolskich szkół. Fot. MMŻ

Andrzej Beryt

Mężczyzna w kurtce stoi na trawiastym podłożu, naprzeciwko dwóch dużych czarnych kontenerów z drzewami i metalową konstrukcją wieży w tle. Uchwycone przez Andrzeja Beryta, czarno-białe zdjęcie jest oprawione w elegancką czarną ramkę.

Ze smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci   Andrzeja Beryta   historyka sztuki i muzealnika zasłużonego inicjatora powstania, organizatora i wieloletniego dyrektoraMuzeum Martyrologicznego w Żabikowie Odszedł Człowiek niestrudzonej pasji, zapału i wiedzy, inicjator wielu przedsięwzięć popularyzujących wiedzę o II wojnie światowej. Z wielkim żalem żegnamy dziś Pana Dyrektora, który na zawsze pozostanie w naszej pamięci Pracownicy Muzeum Martyrologicznego w Żabikowie