Przejdź do treści

DOTACJE

Uprzejmie informujemy, że w związku z trwającą rozbudową Muzeum wystawa dotycząca obozów pracy przymusowej od dnia 9 czerwca 2025 r. będzie niedostępna do odwołania. Dostępna będzie wystawa poświęcona obozowi karno-śledczemu w Żabikowie oraz teren poobozowy. Godziny otwarcia Muzeum pozostają bez zmian.

Mina i Jacob. Ocaleni z Holokaustu, więźniowie dziewięciu obozów

Książka zatytułowana "Mina i Jacob. Ocaleni z Holokaustu, więźniowie dziewięciu obozów" zawiera czarno-białe zdjęcia młodej kobiety i mężczyzny, a pod nimi kolorowe zdjęcia starszej pary. Autorzy, Freda Widawski i Adele Abraham, wymienieni są na samej górze.

Historia Miny i Jakuba to przejmująca opowieść o ludzkiej sile, odwadze i determinacji w obliczu niewyobrażalnych przeciwności. Poznali się oni w ruinach powojennej Polski, przeszli przez piekło Holokaustu i przetrwali dziewięć obozów koncentracyjnych, w tym Płaszów i Auschwitz – symbole totalitarnego terroru XX wieku. Po wojnie Mina i Jakub, pozbawieni rodziny, domu i dobytku, stawiali czoła trudnościom odbudowy życia w komunistycznej Polsce. Mimo traumy i przeciwności losu stworzyli rodzinę, która stała się fundamentem ich nowej egzystencji. W latach sześćdziesiątych emigrowali do Australii, poszukując wolności i lepszego życia dla siebie i swoich dzieci. W nowym kraju, daleko od ojczystych stron, zbudowali na nowo swoje życie, pokazując, że miłość i wytrwałość mogą pokonać nawet największe cierpienie. Ich dziedzictwo zostało zgłębione przez córki, Adelę i Fredę, które badały życie swoich rodziców oraz ich wpływ na kolejne pokolenia. Historia Miny i Jakuba jest świadectwem siły ducha ludzkiego oraz potężnym przypomnieniem o konieczności zachowania pamięci o przeszłości, aby zrozumieć teraźniejszość i budować lepszą przyszłość.

Obchody 80. rocznicy ewakuacji i likwidacji obozu

Starsza kobieta z laską stoi przed pomnikiem upamiętniającym 80. rocznicę ewakuacji obozu, otoczona kwiatami, świecami i wieńcami na mokrym kamiennym podłożu. W tle widoczna jest płaskorzeźba i polska flaga.

15 stycznia 2025 roku odbyły się obchody 80. rocznicy ewakuacji i likwidacji obozu karno-śledczego w Żabikowie. Wydarzenie rozpoczęto złożeniem kwiatów na zbiorowej mogile na żabikowskim cmentarzu. W Katolickiej Szkole Podstawowej nr 6 w Luboniu zorganizowano sesję historyczną, w której uczestniczyli przedstawiciele władz, instytucji, kombatanci, młodzież oraz rodziny byłych więźniów. Prelekcje wygłosili: Dodatkowo zaprezentowano książkę Zbigniewa Cofty pt. „Paciorki pamięci. Ks. Czesław Cofta – droga do męczeństwa”. Dalsza część uroczystości odbyła się na terenie byłego obozu w Żabikowie. Dr Anna Ziółkowska, Dyrektor Muzeum Martyrologicznego, przypomniała o wspólnej odpowiedzialności za pamięć historyczną. Przemówienia wygłosili również I Wicewojewoda Wielkopolski – Karolina Fabiś-Szulc oraz Burmistrz Lubonia – Małgorzata Machalska, która podkreśliła rolę młodego pokolenia w zachowywaniu pamięci o przeszłości. Podczas wydarzenia odczytano także listy od Marszałka Województwa Wielkopolskiego – Marka Woźniaka oraz Przewodniczącej Sejmiku Województwa Wielkopolskiego – Tatiany Sokołowskiej, w których wyrażono szacunek dla ofiar obozu oraz wagę pielęgnowania pamięci o tragicznej historii. Kulminacyjnym punktem obchodów były Apel Pamięci, salwa honorowa oraz złożenie kwiatów i zapalenie zniczy pod Ścianą Śmierci. Uroczystość odbyła się przy asyście honorowej 31. Bazy Lotnictwa Taktycznego Poznań-Krzesiny. Dziękujemy wszystkim za udział w tym ważnym wydarzeniu. Obchody objęli patronatem Marszałek Województwa Wielkopolskiego i Burmistrz Miasta Lubonia.

Wieczór poezji obozowej „Ja i nie ja…”

Dwie osoby z krótkimi włosami, widziane od tyłu na czarno-białym zdjęciu, podnoszą ramiona z wygiętymi palcami, jakby sięgały po coś podczas wieczornej poezji na ciemnym tle.

14 stycznia Galeria Biblioteki Miejskiej w Luboniu zapełniła się mieszkańcami Lubonia i okolic, a to za sprawą spektaklu „Ja i nie ja…”, wydarzenia towarzyszącego obchodom 80. rocznicy ewakuacji i likwidacji obozu karno-śledczego w Żabikowie. Młodzi adepci sztuki aktorskiej z grupy teatralnej COKOLWiEK, działającej przy Zespole Szkół im. Kryptologów Poznańskich w Luboniu pod opieką Aleksandry Kołcz i Przemysława Walkowiaka, zaprezentowali poruszające interpretacje poezji obozowej. Publiczność miała okazję usłyszeć utwory powstałe w czasie niemieckiej okupacji w Forcie VII, Żabikowie oraz w obozach Auschwitz-Birkenau, Mauthausen, Sachsenhausen i Ravensbrück. Spektakl głęboko poruszył widzów. Pełne emocji i ekspresji widowisko sprawiło, że wielu uczestników tego wydarzenia uroniło łzę i oddało się głębokiej refleksji. Dziękujemy wszystkim, którzy wzięli udział w tym wyjątkowym wieczorze. Szczególne podziękowania kierujemy do grupy teatralnej COKOLWiEK za ich wzruszający występ, który na długo pozostanie w naszej pamięci.

Publikacja Jadę na śmierć. Polaku, odeślij to do rodziny

Okładka książki "Jadę na śmierć. Polaku, odeślij do rodziny", na której znajdują się odręczne notatki, stare fotografie oraz logo Muzeum w Żabikowie.

Publikacja ta stanowi upamiętnienie ofiar tragicznego marszu śmierci, jaki w styczniu 1945 r. przebyli więźniowie niemieckiego obozu karno-śledczego w Żabikowie. W opracowaniu podjęto próbę rekonstrukcji wydarzeń poprzedzających i ściśle opisujących moment likwidacji obozu oraz ewakuacji więźniów do KL Sachsenhausen. Na podstawie wspomnień byłych więźniów wytyczona została trasa, którą ewakuowano ich w głąb Rzeszy. Opisujemy warunki, w jakich przebiegała ewakuacja, przedstawiamy losy więźniów. W odróżnieniu od wielu wcześniejszych opracowań przedstawiających funkcjonowanie niemieckiego obozu karno-śledczego w Żabikowie, niniejsza praca zawiera pierwszy pełny opis ostatnich dni funkcjonowania miejsca eksterminacji i zbrodni popełnionych przez załogę obozu. (Jacek Nawrocik, Renata Wełniak, Jadę na śmierć. Polaku, odeślij to do rodziny, Żabikowo 2025. Wydanie II, poprawione i uzupełnione)

80. rocznica ewakuacji i likwidacji obozu w Żabikowie

Zaproszenie na 80. rocznicę ewakuacji i likwidacji obozu Żabikowo, zawierające szczegóły wydarzenia, daty, logotypy i czarno-białe zdjęcie ogrodzenia z drutu kolczastego z wieżą strażniczą.

W dniach 19‒20 stycznia 2025 r. mija 80. rocznica ewakuacji i  likwidacji niemieckiego obozu  karno-śledczego w Żabikowie. Główne obchody zaplanowane zostały na 15 stycznia 2025 r. Ze względu na szczególny charakter uroczystości motywem przewodnim tych obchodów będzie hasło „Pamięć pokoleń”. W ramach wydarzenia o godzinie 10:00 odbędzie się sesja historyczna w Katolickiej Szkole Podstawowej im. ks. Franciszka Blachnickiego nr 6 w Luboniu. Druga część uroczystości zaplanowana na godz. 11:30 odbędzie się na terenie byłego niemieckiego obozu karno-śledczego w Żabikowie, podczas której oddamy hołd ofiarom poprzez Apel Pamięci i złożenie wiązanek kwiatów pod Ścianą Śmierci.   W ramach obchodów zaplanowaliśmy również szereg wydarzeń towarzyszących. 10 stycznia 2025 (piątek) godzina 17:00 –  wykład „Marsz Śmierci. Z Żabikowa do Sachsenhausen”, Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Nowym Tomyślu 14 stycznia 2025 (wtorek) godzina 18:00  – „Ja i nie ja…” Wieczór poezji obozowej,  Biblioteka Miejska w Luboniu Podczas tego poruszającego wydarzenia aktorzy z grupy teatralnej COKOLWiEK, działającej przy Zespole Szkół im. Kryptologów Poznańskich w Luboniu zaprezentują utwory poetyckie stworzone w dwóch niemieckich obozach w Poznaniu – Forcie VII i w Żabikowie – oraz wiersze pisane w obozach, do których deportowani byli mieszkańcy Kraju Warty (Auschwitz, Ravensbrück, Sachsenhausen). 16 stycznia 2025 (czwartek) – godzina 13:00 – wykład „Marsz Śmierci. Z Żabikowa do Sachsenhausen” w ramach obchodów 80. rocznicy Marszu Śmierci, Szkoła Podstawowa im. Powstańców Wielkopolskich w Łomnicy  – godzina 17:00 – wykład „Marsz Śmierci. Z Żabikowa do Sachsenhausen”, Biblioteka Publiczna w Zbąszyniu4 lutego 2025 (wtorek) godzina 17:00 – wykład „Marsz Śmierci. Z Żabikowa do Sachsenhausen”, Szkoła Podstawowa im. Powstańców Wielkopolskich w Miedzichowie 6 luty 2025 (czwartek) godzina 18:00 – wykład „Marsz Śmierci. Z Żabikowa do Sachsenhausen”, Sala Miejska w Buku 11 luty 2025 (wtorek) godzina 17:00 – wykład „Marsz Śmierci. Z Żabikowa do Sachsenhausen”, Biblioteka Miejska Miasta i Gminy w Słubicach Serdecznie zapraszamy do udziału obchodach.

Sztuka przetrwania – warsztaty zimowe

Plakat z zimowego cyklu warsztatów „Sztuka przetrwania” prezentuje ręcznie rysowane portrety, szkice i rękodzieło. Daty wydarzenia: 28–30 stycznia 2025, godz. 11:00. Tekst w języku polskim znajduje się na szarym tle.

Zapraszamy uczniów klas VII i VIII szkół podstawowych oraz uczniów klas ponadpodstawowych na cykl warsztatów dotyczących sztuki tworzonej przez osadzonych w obozach. Podczas cyklu spotkań uczestnicy zajęć zapoznają się z formami twórczości obozowej, dowiedzą się, z czego i jak tworzono oraz jaka była motywacja więźniów do działania. Warsztaty odbywać się będą przez trzy dni, a każdego dnia skupimy się na innym aspekcie: 28 stycznia, godzina 11:00 – Kto i co?Uczestnicy poznają rozmaite formy twórczości obozowej, a następnie sami wykonają pracę symbolizującą wybraną dziedzinę sztuki. 29 stycznia, godzina 11:00 – Jak i z czego?Uczestnicy spotkania poznają techniki i materiały dostępne w warunkach osadzenia, a następnie sami wykonają prace z wykorzystaniem nieoczywistych materiałów. 30 stycznia, godzina 11:00 – Po co?Uczestnicy zajęć dowiedzą się, w jakim celu tworzona była sztuka obozowa, jakie miała znaczenie w życiu obozowym, a następnie wykonają zakładki do książek . Wstęp na zajęcia jest bezpłatny.Obowiązują zapisy. Nie ma konieczności uczestniczenia we wszystkich spotkaniach – można zapisać się na wybrany dzień.Rezerwacji miejsca należy dokonać: Serdecznie zapraszamy!

Wspólna przeszłość, wspólna przyszłość

Kolaż czterech zdjęć przedstawia historyczny ceglany fort, bramę wjazdową, miejsce pamięci z białymi znacznikami oraz aktualną bramę wejściową na teren byłego obozu. Pod zdjęciami widnieje polski napis, mówiący: "wspólna przeszłość, wspólna przyszłość".

„Po raz pierwszy znalazłam się w żabikowskim obozie w sierpniu 1943 roku. Przedtem trzymano mnie kilka dni w Forcie VII. Otrzymałam wówczas karę stosunkowo łagodna – trzy tygodnie obozu za samowolne opuszczenie stanowiska pracy.” Fragment wspomnień Józefy Kaczmarek. Historia Fortu VII i obozu w Żabikowie splatają się ze sobą. Oba miejsca pełniły funkcję Więzienia Policji Bezpieczeństwa w Poznaniu. Pierwszy swoje funkcjonowanie rozpoczął obóz na Forcie. Gdy w 1943 roku obiekt forteczny przekazano na potrzeby Wehrmachtu, obóz przeniesiono do Żabikowa. Przez pewien czas oba działały równolegle, a ostatni komendant na Forcie VII był pierwszym komendantem w Żabikowie. Teraz losy tych dwóch miejsc znów łączą się ze sobą. Od 1 stycznia 2025 roku, na podstawie Uchwały nr VI/134/24 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 28 października 2024 r.  w „Sprawie podziału Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości” Fort VII – Muzeum Martyrologii Wielkopolan stało się oddziałem Muzeum Martyrologicznego w Żabikowie. W uzasadnieniu Uchwały Samorządu Województwa Wielkopolskiego czytamy, że  „działanie to podyktowane jest potrzebą skupienia wątków martyrologicznych w ramach jednej instytucji kultury, która posiada już oddział pn. Muzeum byłego niemieckiego Obozu Zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem. Dołączenie do tej struktury  poznańskiego Muzeum Martyrologii Wielkopolan niewątpliwie uzupełni zakres działania tej instytucji, tym samym przyczyni się do zwiększenia jej potencjału, a przede wszystkim pozwoli na większą efektywności opieki  nad wielkopolskimi miejscami pamięci oraz upamiętniania zdarzeń związanych z byłymi niemieckimi obozami zagłady”.

Wystawa plenerowa „Ewakuacja i likwidacja niemieckiego obozu karno-śledczego w Żabikowie w styczniu i lutym 1945 r.”

Wystawa plenerowa z tablicami informacyjnymi w języku polskim prezentuje teksty, zdjęcia i dokumenty o ewakuacji obozu karno-śledzonego Żabikowo. Tablice są na stojakach w pobliżu nowoczesnego budynku.

Upamiętniając 80. rocznicę ewakuacji i likwidacji niemieckiego obozu karno-śledczego w Żabikowie zapraszamy do obejrzenia wyjątkowej wystawy poświęconej tym tragicznym wydarzeniom. Ekspozycja ta w sposób chronologiczny przedstawia wydarzenia od momentu ofensywy Armii Czerwonej w styczniu 1945 r., aż do powojennych ekshumacji i oględzin terenów poobozowych i uroczystego pogrzebu ofiar 8 kwietnia 1945 r. Opisuje także dramatyczne wydarzenia ze stycznia 1945 r., jak masakra dokonana podczas likwidacji więzienia Radogoszcz w Łodzi, wymordowanie ostatnich więźniów niemieckiego obozu zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem, ewakuację więzienia przy ul. Młyńskiej w Poznaniu oraz rozstrzelanie 22 stycznia 1945 r. na cmentarzu w Żabikowie grupy 33. Polaków, wśród których byli mieszkańcy Krasnosielca na Mazowszu. Ekspozycja została przygotowana z myślą o wszystkich, którzy chcą lepiej zrozumieć dramatyczne wydarzenia końca wojny oraz upamiętnić ofiary niemieckich represji. Wykorzystując zarówno materiały archiwalne, jak i współczesne techniki wizualne, wystawa porusza i skłania do refleksji nad znaczeniem pamięci historycznej. Kuratorzy wystawy: Renata Wełniak, Jacek Nawrocik    Wybór archiwaliów: Renata Wełniak, Jacek Nawrocik Projekt plastyczny: dr hab. Jarosław Janas, prof. UO Konsultacja merytoryczna: dr Anna Ziółkowska Redakcja językowa: Anna Nowotnik Materiały archiwalne, fotografie ze zbiorów: Muzeum Martyrologicznego w Żabikowie Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi Zapraszamy do odwiedzenia wystawy na terenie Muzeum Martyrologicznego w Żabikowie, gdzie historia staje się żywą lekcją dla kolejnych pokoleń.