Popiersie Konrada Kolszewskiego wykonane w 1913 roku przez Władysława Marcinkowskiego (fot. Krzysztof Mazurek)

Muzeum Martyrologiczne w Żabikowie wzbogaciło swoje zbiory muzealne o pamiątki po dr Konradzie Kolszewskim, więźniu obozu karno-śledczego w Żabikowie.

Konrad Kolszewski (1881-1945), prawnik, adwokat, poznański działacz polityczno- społeczny. Urodził się 9 czerwca 1881 r. w Gliwicach, syn Józefa i Wandy z Keglów. Maturę uzyskał w gimnazjum w Wągrowcu w 1899 lub 1900 r. Studiował następnie prawo i ekonomię na uniwersytetach w Berlinie i Rostocku, gdzie 26 stycznia 1904 r. otrzymał stopień doktora obojga praw. Studia swoje uzupełniał w Paryżu i w Londynie. W czasach gimnazjalnych był czynnym członkiem tajnej organizacji młodzieży narodowej im. Tomasza Zana, a w czasie studiów uniwersyteckich należał do działaczy Związku Młodzieży Polskiej („Zet”). Od tego czasu związał się z ruchem narodowo-demokratycznym. Po studiach pracował w bankowości w Berlinie, po złożeniu egzaminu asesorskiego przeniósł się w 1908 r. na stałe do Poznania, gdzie rozpoczął praktykę adwokacką. Jako adwokat występował kilkakrotnie w znanych procesach politycznych, m.in. w procesie dotyczącym słynnej sprawy dzieci wrzesińskich. Był czynny w wielu organizacjach społecznych Wielkopolski. Należał m.in. do założonej z inicjatywy Ligi Narodowej tajnej organizacji „Straż”. Był członkiem Towarzystwa Czytelni Ludowych, jednym z inicjatorów Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Poznaniu. Jako jedyny Polak zasiadał w Radzie Miejskiej m. Poznania (1908–1918), bronił interesów ludności polskiej. W latach 1912–1914 i 1920–1922, powołany przez Polska Szkołę Nauk Politycznych przy Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego wykładał prawo administracyjne zaboru pruskiego, ze szczególnym uwzględnieniem spraw polskich.

Paszporty dyplomatyczne wystawione w 1923 i w 1925 r. przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP dr Konradowi Kolszewskiemu (fot. Krzysztof Mazurek)

W czasie I wojny światowej wzięty do wojska niemieckiego, został w charakterze obrońcy wojskowego przydzielony do Warszawy. Współdziałał w Powstaniu Wielkopolskim i w przygotowaniach do powstania na Pomorzu. Pod koniec wojny brał czynny udział w początkowej fazie organizacji polskiego sądownictwa i w 1919 r. został pierwszym prezesem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu. Przeszedł do administracji w charakterze urzędnika do specjalnych poruczeń przy premierze Ignacym J. Paderewskim. Współpracował przy organizacji kolejnictwa wielkopolskiego jako komisarz do spraw Ziemstw Pruskich (mianowany 19 listopada 1920 r.). Działał jako ekspert do spraw byłej dzielnicy pruskiej, brał udział w pracach Delegacji Polskiej na Konferencję Pokojową w Paryżu oraz w pertraktacjach o uzyskanie pierwszej pożyczki zagranicznej w Londynie. W 1920 r. współdziałał w przygotowaniach plebiscytu na Warmii i Mazurach. W 1922 r. był członkiem delegacji polskiej do rokowań z Niemcami w Dreźnie oraz delegacji do Genewy w sprawie Górnego Śląska. Po traktacie wersalskim był również członkiem polskiej komisji delimitacyjnej na pograniczu Piła-Czarnków. Był radcą generalnym i syndykiem Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, syndykiem Banku Gospodarstwa Krajowego. Działał jako prezes Akademickiego Związku Sportowego i w organizacjach kombatanckich. W 1919 r. zakupił kamienice na ul. Wrocławskiej w Poznaniu i ofiarował ją Uniwersytetowi Poznańskiemu. Ponadto ofiarował Bibliotece Uniwersyteckiej znaczny księgozbiór. Był autorem kilku publikacji z dziedziny prawa administracyjnego i oświaty pozaszkolnej. Za udział w Powstaniu Wielkopolskim został oznaczony Krzyżem za Waleczność, za uczestnictwo w walce o Górny Śląsk otrzymał Krzyż Śląski. Po wybuchu II wojny światowej nie opuścił Poznania, pozostał w nim w okresie okupacji hitlerowskiej. Aresztowany w 1944 r. został osadzony w obozie w Żabikowie, skąd trafił do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen, gdzie zmarł w dniu 25 stycznia 1945 r. *

Wśród pozyskanych eksponatów znajdują się dwa paszporty dyplomatyczne wystawione dr Konradowi Kolszewskiemu przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rzeczpospolitej Polskiej w 1923 i 1925 r. jako członkowi delegacji polskiej na rokowania polsko-niemieckie. Z tego okresu pochodzi także list wystawiony przez Ministerstwo Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej z 1919 r. uprawniający dr Konrada Kolszewskiego do pertraktowania z Dyrekcją Kolejową w Gdańsku.

Latem tego roku Muzeum pozyskało zbiór wizytówek, należących do dr Konrada Kolszewskiego, na których widnieją nazwiska znanych osobistości z życia politycznego, społecznego, kulturalnego i gospodarczego Polski i Europy z okresu międzywojennego.

Muzeum jest także w posiadaniu popiersia dr Konrada Kolszewskiego wykonanego w brązie przez Władysława Marciniaka w 1913 r.

*Biografia dr Konrada Kolszewskiego została opracowana na podstawie J. Zielińskiego Polski Słownik Biograficzny, Tom III, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967-1968, str. 324