Budynek Dworca Głównego w Poznaniu w okresie okupacji niemieckiej. Z tego miejsca Niemcy deportowali drogą kolejową do obozów koncentracyjnych powstańców wielkopolskich więzionych w Żabikowie. 

Powstańcy wielkopolscy, którzy uniknęli masowych aresztowań na początku okupacji niemieckiej, podjęli się ponownie czynnej walki o wolność wielkopolskiej ziemi. Trzecia Rzesza dążyła do „germanizacji ziemi”, co miało oznaczać usunięcie z Wielkopolski całej ludności polskiej i zniszczenie wszelkich śladów kultury polskiej. Warunki narzucone przez okupanta w Wielkopolsce m.in. poprzez masowe wysiedlenia Polaków i sprowadzanie niemieckich osadników, całkowitą kontrolę ludności polskiej, stosowanie odpowiedzialności zbiorowej, przymus pracy nałożony na wszystkich Polaków sprawiły, że prowadzenie walki konspiracyjnej wymagało niezwykłej odwagi i gotowości do poświęcenia własnego życia i wiązało się także z narażeniem życia swoich najbliższych. Nie złamało to ducha powstańców wielkopolskich, którzy ponownie stanęli do walki o niepodległą Wielkopolskę. Powstańcy działali w strukturach Służby Zwycięstwu Polski (SZP), Związku Walki Zbrojnej (ZWZ), a następnie w szeregach Armii Krajowej (AK). Wielu z nich było czynnych w strukturach narodowych, jak Narodowa Organizacja Bojowa (NOB), Narodowa Organizacja Wojskowa (NOW), a później w Narodowych Siłach Zbrojnych (NSZ) oraz w innych organizacjach, jak Wielkopolska Tajna Organizacja Powstańców (WTOP), Tajna Polska Organizacja Wojskowa (TPOW) czy Polska Niepodległa (PN). 

Funkcjonujący od kwietnia 1943 r. obóz w Żabikowie, noszący podczas okupacji urzędową nazwę Więzienie Policji Bezpieczeństwa i Wychowawczy Obóz Pracy Poznań-Żabikowo (Polizeigefängnis der Sicherheitspolizei und Arbeitserziehungslager in Posen-Lenzingen,), był miejscem osadzenia m.in. wielkopolskich konspiratorów. W obozie uwięziono ok. 50 powstańców wielkopolskich, którzy w większości zostali aresztowani przez gestapo za działalność podziemną. Osadzeni powstańcy doświadczyli okrucieństwa życia „za drutami”, poddawani byli brutalnemu śledztwu w siedzibie gestapo w Poznaniu w byłym Domu Żołnierza. Powstańcy wielkopolscy byli w obozie w Żabikowie rozstrzeliwani, ginęli z rąk oprawców obozowych, część deportowano do obozów koncentracyjnych. Na szczęście wielu z nich udało się przeżyć wojnę.

Zgliszcza niemieckiego obozu karno-śledczego w Żabikowie. 1945 r.

Fotografia legitymacyjna oraz dokumenty poświadczające osadzenie w Żabikowie Czesława Woltmanna, powstańca wielkopolskiego. Czesław Woltmann urodził się 11 lipca 1896 r. w Berdychowie w powiecie obornickim. Aresztowany przez gestapo 14 kwietnia 1944 r. pod zarzutem rzekomego przekazania mapy jeńcom radzieckim, został osadzony w obozie w Żabikowie, gdzie zmarł 7 czerwca 1944 r.