Mniejszość niemiecka w Wielkopolsce
Jedną z głównych instytucji, która odegrała ważną rolę podczas tworzenia przez Trzecią Rzeszę list proskrypcyjnych Polaków, była Etniczno-Niemiecka Placówka Pośrednictwa (Volksdeutsche Mittelstelle), która zbierała wszelkie informacje o antyniemieckich postawach w Polsce. Informacje te przekazywane były szefowi Kancelarii Rzeszy Hansowi Lammersowi. Volksdeutsche Mittelstelle starała się przejąć całkowitą kontrolę nad mniejszością niemiecką, czyniąc z niej narzędzie polityki hitlerowskiej.
Według spisu powszechnego z 1931 r., w Polsce mieszkało około 750 tys. Niemców. W Wielkopolsce większość z nich zajmowała się rolnictwem i posiadała dużą przewagę ekonomiczną nad ludnością polską. Mniejszość niemiecka przez cały okres międzywojenny była wspierana finansowo przez państwo niemieckie, zrzeszała się w różnych organizacjach gospodarczych, kulturalnych, oświatowych, społecznych i sportowych. Wielu Niemców mieszkających w Wielkopolsce nie pogodziło się z przynależnością do państwa polskiego, czego wyrazem była działalność m.in. Historycznego Towarzystwa Naukowego (Historiche Gesellschaft) z siedzibą w Poznaniu, które udowadniało historyczną niemieckość polskich ziem zachodnich. Warto nadmienić, że Niemcy w Polsce mieli zapewnioną pełnię praw przysługujących mniejszościom narodowym.
Komunikaty dzienne Urzędu Wojewódzkiego Poznańskiego z 1939 r., dotyczące działalności niemieckich organizacji i partii politycznych w Wielkopolsce
Dla Trzeciej Rzeszy mniejszość niemiecka stanowiła doskonałe narzędzie w realizacji polityki odzyskania tzw. „ziem zagrabionych” na wschodzie. Organizacje kryjące się pod niewinnie brzmiącymi nazwami, jak np. Zjednoczenie Niemieckie (Deutsche Vereinigung) czy Niemieckie Towarzystwo Szkolne (Deutsche Schulverein), były tak naprawdę elementem akcji dywersyjnych przeciwko Polsce. W Wielkopolsce zaczęły także funkcjonować niemieckie organizacje o charakterze jawnie hitlerowskim, jak zagraniczna przybudówka Niemieckiej Narodowosocjalistycznej Partii Robotniczej Niemiec (Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei, NSDAP), działająca pod nazwą Organizacja Zagraniczna NSDAP (Auslandorganisation der NSDAP), czy osławiona Partia Młodych Niemców w Polsce (Jungdeutsche Partei für Polen), która nie kryła już w okresie międzywojennym wrogości wobec Polski i Polaków, organizowała antypolskie wiece, a w momencie wybuchu wojny wielu jej członków zasiliło szeregi organizacji dywersyjnej o nazwie Selbstschutz, szczególnie niebezpiecznej dla ludności polskiej, zwłaszcza w pierwszym okresie wojny.
Fotografia przedstawiające polsko-niemieckie przejście graniczne w Trzcielu, tuż przed wybuchem II wojny światowej. Zdjęcie wykonane ze strony niemieckiej
Wraz ze zbliżaniem się wojny, nasiliły się działania dywersyjno-sabotażowe mniejszości niemieckiej. Oprócz dostarczania informacji o Polakach, które wykorzystane zostały m.in. przez grupy operacyjnej hitlerowskiej Policji Bezpieczeństwa, Niemcy, którzy zamieszkiwali Wielkopolskę, starali się podejmować działania prowokacyjne wobec Polaków, mające na celu stworzyć fałszywy obraz prześladowań ludności niemieckiej na terytorium państwa polskiego. Wielu Niemców dopuszczało się aktów znieważania polskich symboli narodowych, czy rozsiewało informacje mające wywołać niepokój u Polaków. Zaobserwowano ucieczki ludności niemieckiej do Rzeszy, zwłaszcza młodych mężczyzn, którzy przekazywali władzom hitlerowskim liczne szczegóły dotyczące sytuacji w Polsce. Wielu Polaków, na fali patriotycznego uniesienia, okazywało swoją niechęć miejscowym Niemcom, m.in. poprzez wybijanie szyb w oknach ich domów. Władze polskie starały się zapobiegać takim incydentom i karać sprawców podobnych ataków. Natomiast władze Trzeciej Rzeszy wykorzystywały propagandowo te zdarzenia oraz fakt masowego opuszczania Polski przez Niemców jako dowód rzekomego prześladowania ludności niemieckiej zarówno ze strony państwa polskiego, jak i ludności polskiej. Miało to być usprawiedliwieniem przed światem militarnego ataku na Polskę.
Komunikat dzienny Urzędu Wojewódzkiego Poznańskiego z 1939 r., dotyczący obrażania narodu polskiego przez miejscowego Niemca
Komunikaty dzienne Urzędu Wojewódzkiego Poznańskiego z 1939 r., dotyczące wybijania przez Polaków szyb w domach zamieszkanych przez Niemców. Tego typu incydenty, wywołane agresywną polityką Trzeciej Rzeszy wobec Polski, były wykorzystywane przez hitlerowską propagandę jako dowód na „prześladowania” mniejszości niemieckiej w Polsce
